Բովանդակություն
Նարցիսիստական անհատականության խանգարում ունեցող անձը շատ ընդհանրություններ ունի մեկի հետ, ով պարզապես ինքնավստահ է: Այնուամենայնիվ, կան նաև հիմնարար տարբերություններ. Փորձենք պարզել, թե որոնք են դրանք:
Ինչ-որ իմաստով, յուրաքանչյուրն ունի նարցիսիստական գծեր: Խնդիրներն առաջանում են, երբ դրանք գերակայում են մյուս որակներից ու բնավորության գծերից:
Ինքնավստահությունն ու ինքնահարգանքը օգնում են հաղթահարել դժվարությունները և չկորցնել մտքի ներկայությունը։ Տիրապետելով նրանց՝ մենք սթափ գնահատում ենք մեր հնարավորությունները, բայց միևնույն ժամանակ հավատում ենք ուրիշներին և մաղթում հաջողություն։ Եվ մեր ինքնագնահատականը սրանից չի տուժում։ Բայց կարո՞ղ ենք ասել, որ նարցիսիստական անհատականության խանգարում ունեցող մարդիկ բարձր ինքնագնահատական ունեն: Իսկ ո՞րն է տարբերությունը նարցիսիզմի և առողջ ինքնավստահության միջև։
Ահա երեք հիմնական պարամետր, որոնք դուք պետք է ուսումնասիրեք, որպեսզի հասկանաք տարբերությունը:
1. Վերաբերմունք ինքդ քո հանդեպ
Նարցիսիզմը սկսվում է վաղ մանկությունից, երբ երեխան կա՛մ մեծահասակների կողմից չի ստանում անվերապահ սեր և ընդունում, կա՛մ դառնում է «կուռք» սեփական ընտանիքում: Մեծանալով երկու դեպքում էլ նա «սնվելու» կարիք ունի. անընդհատ փորձում է լրացնել սիրո և պաշտամունքի պակասը, իրեն բավարարված չի զգում առանց ուրիշների «հարվածների»։ Նա իրեն ստորադաս է համարում, տառապում է անհանգստությունից և բարկության նոպաներից։ Նարցիսիստները հակված են դեպրեսիայի և իրենց խոցելի են զգում:
Իսկ մեկի համար, ով պարզապես վստահ է իր վրա, ինքնագնահատականը հիմնված է ոչ թե ուրիշների գովասանքի, այլ իր գիտելիքների ու հմտությունների իրատեսական հայացքի վրա: Նա հավատում է, որ եթե փորձի, ամեն ինչի կհասնի։ Նա ձախողումները բացատրում է փորձի պակասով, փորձում է հասկանալ սխալի պատճառը և վերացնել այն՝ չփլուզվելով ամենաչնչին ուշադրությամբ։
2. Հարաբերություններ ուրիշների հետ
Նարցիսիստը գրեթե միշտ կախվածության մեջ է: Հաճախ նա օգտագործում է ուրիշների թուլությունները՝ նրանց ենթարկելու և ստիպելու նրանց խաղալ իր կանոններով։ Օրինակ՝ նարցիսիստական անհատականության խանգարում ունեցող առաջնորդը ենթականերից կպահանջի հետևել իր հորինած կանոններին, որոնք նույնպես անընդհատ փոխում է։
Նա գովում է իրեն և պահանջում, որ մյուսներն էլ երգեն իր գովքը։ Նա անկանխատեսելի է, անհնար է հասկանալ, թե իրականում ինչը կարող է հանգստացնել նրան, ինչ կարող է նրան դուր գալ։ Ամուսնության մեջ նարցիսիստն անընդհատ խախտում է պայմանավորվածությունները, օրինակ՝ կարող է խաբել՝ մեղադրելով զուգընկերոջը իր չարագործությունների համար։
Բարձր ինքնագնահատական ունեցող մարդն ամենից հաճախ դիմում է մարդկանց այն դիրքից՝ «ես լավն եմ, դու լավն ես», այլ ոչ թե «ես լավն եմ, դու վատն ես»: Նա կարծում է, որ եթե հաջողվի, ապա յուրաքանչյուր մարդ կարող է իր տեղը զբաղեցնել արեւի տակ, եթե շատ ջանա։ Նման մարդիկ հիանալի առաջնորդներ են դառնում, ովքեր զարգացնում են իրենց ենթականերին և չեն ճնշում կամ վախեցնում նրանց: Ընտանեկան կյանքում ինքնավստահ մարդիկ կարիք չունեն մշտական խոստովանությունների ու լիսեռների, նրանց սերը համաչափ է ու ջերմ, նրանք միշտ պահում են իրենց խոսքը։
3. Կարիերայի առանձնահատկությունները
Մասնագիտության մեջ հաջողության կարող են հասնել ինչպես ինքնասիրահարվածը, այնպես էլ բարձր ինքնագնահատական ունեցող անձը։ Ճիշտ է, կարիերայի սանդուղքով բարձրանալու ուղիները տարբեր կլինեն։
Եթե առաջինը «պարտադրում և պատժում է», ապա երկրորդը մոտիվացնում է, ոգեշնչում և համարժեք արձագանք է տալիս։ Ենթակաները անհարմար են զգում նարցիսիստ առաջնորդի հետ, իսկ ինքը՝ նարցիսիստը, անհարմար է իր հետ հարաբերություններում: Լավ է, երբ նա դա հասկանում է և օգնություն խնդրում։ Բայց դա հազվադեպ է պատահում: Նարցիսիստական անհատականության խանգարումը դժվար է փոխհատուցել:
Համարժեք ինքնագնահատականով աշխատողը, ի տարբերություն նարցիսիստի, կարող է առողջ հարաբերություններ հաստատել ուրիշների հետ, նրա հետ հեշտ է ու հարմար աշխատել։ Նա չի ինքնահաստատվում նորեկների հաշվին և չի ինտրիգներ անում մեծերին։ Նա գիտի իր արժեքը, բայց չի արժեզրկում ուրիշների ձեռքբերումները:
* Անձի մութ դիակը `նարգիզիզմ, մախիավելլյանիզմ եւ հոգոպաթիա